Oorzaken van darmkanker
Inleiding
Darmkanker ontstaat meestal niet van de ene op de andere dag. Bij de meeste mensen groeit er eerst een onschuldige poliep die in de loop van jaren kan veranderen in een kwaadaardige tumor. Waarom de één dit ontwikkelt en de ander niet is een optelsom van aanleg, leeftijd, darmziekten en leefstijl. Op deze pagina leggen we helder uit wat bekend is over oorzaken en risico’s en wat u vandaag al kunt doen om uw risico te verlagen.
Wat bedoelen we met oorzaak en wat is een risicofactor
Een oorzaak is een directe aanleiding voor veranderingen in het erfelijk materiaal van darmcellen. Een risicofactor vergroot de kans dat die veranderingen ontstaan of blijven bestaan. Leeftijd is een voorbeeld van een sterke risicofactor.
Erfelijke syndromen zijn voorbeelden van een duidelijke oorzaak met zeer hoog risico. Leefstijl beïnvloedt de kans dat een poliep ontstaat en doorgroeit.
Hoe darmkanker meestal ontstaat
De binnenkant van de dikke darm is bekleed met cellen die zich steeds vernieuwen. Soms ontstaat in zo een cel een fout in het erfelijk materiaal. Meerdere fouten na elkaar kunnen leiden tot een poliep. Een deel van deze poliepen blijft onschuldig.
Sommige poliepen groeien door en worden kwaadaardig. Dit proces duurt vaak jaren. Daarom heeft het bevolkingsonderzoek met ontlastingstest en zo nodig coloscopie zoveel impact. Voorstadia worden verwijderd voordat ze kwaad kunnen.
Factoren die u niet kunt beïnvloeden
De kans op darmkanker stijgt met het ouder worden. Erfelijke aanleg speelt soms een grote rol. Bij syndromen zoals Lynch en familiaire adenomateuze polyposis is de kans op darmkanker sterk verhoogd en zijn extra controles of preventieve ingrepen nodig.
Ook een eerdere darmkanker of eerdere adenomen vergroten het risico. Chronische ontsteking van de dikke darm bij colitis ulcerosa of bij de dikke darm betrokken ziekte van Crohn geeft op termijn een verhoogd risico. Dit vraagt om regelmatige controle met gerichte coloscopie.
Leefstijl en omgeving die de kans beïnvloeden
Voeding met veel rood en bewerkt vlees hangt samen met een hogere kans op darmkanker. Meer volkoren producten groente fruit en peulvruchten lijkt beschermend te werken. Roken en veel alcohol verhogen de kans.
Weinig beweging overgewicht en diabetes type twee zijn ongunstig. Dit zijn geen garanties dat u darmkanker krijgt of juist nooit zult krijgen. Het gaat om kansen die stapelen. Kleine verbeteringen helpen al en zijn haalbaar in het dagelijks leven.
Veel gehoorde misverstanden
Prikkelbare darmsyndroom geeft geen verhoogde kans op darmkanker. Bloedarmoede zonder duidelijke verklaring verdient wel onderzoek. Heldere rode bloedbijmenging kan van aambeien komen maar hoort nooit te worden weggewuifd wanneer het terugkeert.
Een normale ontlastingstest in het bevolkingsonderzoek sluit klachten niet uit. Bij aanhoudende klachten is beoordeling toch verstandig.
Maak kennis met onze specialisten
-
![]()
Diederik Visser
Directeur & Mede-oprichter
-
![]()
Leonard Bokhorst
Radiotherapeut-oncoloog & Mede-oprichter
-
![]()
Max Peters
Radiotherapeut-oncoloog
-
![]()
Tanja Oostergo
Internist-oncoloog
-
![]()
Berdine Heesterman
Medisch wetenschappelijk adviseur
Lees hier meer over kanker
Veelgestelde vragen over oorzaken van darmkanker
-
Meestal niet. Een minderheid is het gevolg van erfelijke syndromen. Bij meerdere familieleden met darmkanker op jonge leeftijd of bij een combinatie met andere kankersoorten is genetische counseling zinvol.
-
De meeste diagnoses worden gesteld na het vijftigste levensjaar. Daarom bestaat het bevolkingsonderzoek. Darmkanker kan ook voor die leeftijd voorkomen. Bij klachten is onderzoek passend ongeacht leeftijd.
-
Voeding kan het risico verlagen maar nooit tot nul brengen. Meer volkoren groente fruit en peulvruchten en minder rood en bewerkt vlees horen bij de maatregelen die helpen.
-
Een negatieve test uit het bevolkingsonderzoek sluit klachten niet uit. Blijvende klachten verdienen beoordeling door huisarts en zo nodig aanvullend onderzoek.
Wilt u persoonlijk advies over uw situatie?
Neem gerust contact met ons op voor een kennismakingsgesprek. Wij luisteren, denken met u mee en begeleiden u bij iedere stap.