Hormoongevoelige borstkanker, wat houdt het in en welke behandeling past bij u?
Inleiding
Ongeveer 80% van de vrouwen met borstkanker heeft een hormoongevoelige tumor. Dat betekent dat de groei van de tumor wordt gestimuleerd door vrouwelijke hormonen, zoals oestrogeen en progesteron. Deze vorm wordt ook wel hormonale of hormoongevoelige borstkanker genoemd. Het herkennen van dit type tumor is belangrijk, omdat het de behandelmogelijkheden bepaalt. In deze uitgebreide gids leest u wat hormoongevoelige borstkanker inhoudt, hoe hormoontherapie werkt, wat de mogelijke bijwerkingen zijn, en hoe Mauro u hierbij begeleidt met persoonlijke en onafhankelijke zorg.
Wat is hormoongevoelige borstkanker?
Borstkanker ontstaat wanneer cellen in de melkklieren of melkgangen ongeremd gaan groeien. Bij een groot deel van de patiënten hebben deze kankercellen receptoren op hun celwand die gevoelig zijn voor hormonen. Oestrogeen en progesteron zijn normale hormonen die een rol spelen in de menstruele cyclus en de vruchtbaarheid. Wanneer deze hormonen zich binden aan de receptoren van de tumorcellen, stimuleren zij de celdeling. Het gevolg is dat de tumor kan doorgroeien.
Of een tumor hormoongevoelig is, wordt onderzocht door de patholoog. Tijdens een biopt of na een operatie wordt tumorweefsel onder de microscoop bestudeerd en getest op de aanwezigheid van oestrogeen- en progesteronreceptoren (ER en PR). Als de tumor deze receptoren heeft, kan hormoontherapie een effectieve behandelmethode zijn.
Waarom is hormoongevoeligheid belangrijk?
De aanwezigheid van hormoonreceptoren heeft invloed op de behandelkeuze en de prognose. Hormoongevoelige tumoren:
groeien vaak langzamer dan tumoren zonder hormoonreceptoren;
hebben een gunstigere prognose, vooral in een vroeg stadium;
kunnen behandeld worden met hormoontherapie, soms jarenlang;
reageren vaak goed op aanvullende behandelingen na een operatie of bestraling.
Dit maakt hormoontherapie een belangrijke pijler in de behandeling van borstkanker.
Hormonale behandeling bij borstkanker
Het doel van hormoontherapie is om de invloed van hormonen op de tumor te verminderen of helemaal te blokkeren. Dit kan op verschillende manieren.
Tamoxifen
Tamoxifen is een veelgebruikt middel bij zowel vrouwen vóór als na de overgang. Het bindt zich aan de hormoonreceptor van de kankercel, waardoor oestrogeen zich niet meer kan hechten. Zo wordt de groei van de tumor afgeremd. Tamoxifen wordt vaak voorgeschreven voor een periode van vijf tot tien jaar.
Aromataseremmers
Na de overgang maken de eierstokken geen oestrogeen meer aan, maar het lichaam produceert dit nog wel in kleine hoeveelheden via het enzym aromatase in vetweefsel. Aromataseremmers blokkeren dit enzym, waardoor de hoeveelheid oestrogeen in het lichaam sterk afneemt. Deze middelen zijn vaak effectiever bij vrouwen na de overgang. Bekende aromataseremmers zijn anastrozol, letrozol en exemestaan.
LHRH-agonisten en ovariële ablatie
Bij jongere vrouwen kan hormoonproductie worden stilgelegd door de eierstokken tijdelijk of permanent uit te schakelen. Dit kan via medicijnen (LHRH-agonisten zoals gosereline) of door operatief verwijderen van de eierstokken. Dit stopt de oestrogeenproductie en vermindert zo de stimulatie van de tumor.
Duur en doel van hormoontherapie
Hormoontherapie wordt meestal langdurig toegepast. Bij vroege stadia duurt de behandeling vaak vijf jaar, en bij een verhoogd risico kan dit verlengd worden tot tien jaar. Het doel is om de kans op terugkeer van de kanker te verkleinen. Bij uitgezaaide borstkanker wordt hormoontherapie vaak levenslang ingezet, zolang het effect heeft.
Mogelijke bijwerkingen van hormoontherapie
Hoewel hormoontherapie effectief is, kan het bijwerkingen veroorzaken. Deze verschillen per middel, maar veelvoorkomende klachten zijn:
Opvliegers en zweetaanvallen: veroorzaakt door hormonale veranderingen.
Gewrichts- en spierklachten: vooral bij gebruik van aromataseremmers.
Vermoeidheid: langdurige behandeling kan leiden tot energietekort.
Botontkalking (osteoporose): doordat de hoeveelheid oestrogeen daalt, neemt het risico op botbreuken toe.
Stemmingswisselingen en depressieve gevoelens: hormonale schommelingen kunnen de psyche beïnvloeden.
Veranderingen in de menstruatiecyclus of onvruchtbaarheid bij jongere vrouwen.
Het bespreken van bijwerkingen is belangrijk. Soms kan overstappen naar een ander middel of aanvullende behandeling (zoals calcium en vitamine D voor de botten) verlichting bieden. Hebben de bijwerkingen een te negatieve invloed op de kwaliteit van leven kan het ook een overweging zijn te stoppen met de hormoontherapie.
Hormonale borstkanker en uitgezaaide ziekte
Bij uitgezaaide borstkanker is hormoontherapie vaak de eerste behandelkeuze, mits de tumor hormoongevoelig is. Deze therapie kan de ziekte langdurig onder controle houden en klachten verminderen. Soms wordt hormoontherapie gecombineerd met doelgerichte medicijnen, zoals CDK4/6-remmers, om de effectiviteit te vergroten. Hoewel genezing meestal niet mogelijk is, kan de levensduur vaak worden verlengd en de kwaliteit van leven verbeterd.
Hormonale borstkanker vóór en na de overgang
De overgang speelt een belangrijke rol in de keuze voor hormoontherapie.
Vóór de overgang: vaak tamoxifen of onderdrukking van de eierstokken.
Na de overgang: vaak aromataseremmers, omdat deze dan het meest effectief zijn.
Artsen stemmen de behandeling zorgvuldig af op leeftijd, overgangsstatus en persoonlijke voorkeuren.
Hoe Mauro u ondersteunt bij hormonale borstkanker
Een diagnose hormonale borstkanker brengt veel vragen met zich mee. Bij Mauro staat u er niet alleen voor. Wij bieden:
Helderheid en uitleg: wij maken medische informatie begrijpelijk en nemen de tijd voor uw vragen.
Continuïteit: een vaste oncoloog die met u meekijkt, ook buiten de afspraken in het ziekenhuis.
Begeleiding bij keuzes: wij helpen u afwegen welke behandeling het beste past bij uw leven en wensen.
Holistische aanpak: wij kijken niet alleen naar de tumor, maar ook naar u als mens. Leefstijl, welzijn en mentale gezondheid zijn net zo belangrijk.
Ondersteuning op locatie of thuis: onze begeleiding kan zowel in onze praktijk als bij u thuis plaatsvinden.
Maak kennis met onze specialisten
-
![]()
Diederik Visser
Directeur & Mede-oprichter
-
![]()
Leonard Bokhorst
Radiotherapeut-oncoloog & Mede-oprichter
-
![]()
Max Peters
Radiotherapeut-oncoloog
-
![]()
Tanja Oostergo
Internist-oncoloog
-
![]()
Berdine Heesterman
Medisch wetenschappelijk adviseur
Lees hier meer over kanker
Veelgestelde vragen over kanker
-
Hormoongevoelige tumoren bevatten receptoren voor oestrogeen en/of progesteron. Bij niet-hormoongevoelige tumoren ontbreekt dit, waardoor hormoontherapie niet werkt.
-
Bij vrijwel alle patiënten met hormoongevoelige tumoren wordt hormoontherapie aanbevolen, omdat het risico op terugkeer aanzienlijk verkleint.
-
Hormoontherapie kan de vruchtbaarheid beïnvloeden. Bespreek kinderwens altijd vooraf met uw arts om opties zoals eicel- of embryo-invriezen te overwegen.
-
Gezonde leefstijlkeuzes, zoals voldoende bewegen, gezonde voeding en stoppen met roken, helpen om klachten te verminderen en het effect van de behandeling te ondersteunen.
-
Het effect kan vaak binnen enkele maanden merkbaar zijn, maar de bescherming tegen terugkeer bouwt zich op over de hele behandelperiode van jaren.
Wilt u persoonlijk advies over uw situatie?
Neem gerust contact met ons op voor een kennismakingsgesprek. Wij luisteren, denken met u mee en begeleiden u bij iedere stap.